Ο φωτισμός σήμερα αποκτά μία νέα έννοια στον χώρο. Πλέον, η ύπαρξη φωτισμού περιβάλλεται από μία περισσότερο ποιοτική, δημιουργική και ανθρωποκεντρική προσέγγιση, αποσκοπώντας στη διαμόρφωση πιο ισορροπημένων οπτικά περιβαλλόντων. Σε αυτό το πλαίσιο, αυτά τα περιβάλλοντα αποκτούν περισσότερο δυναμισμό και ενδιαφέρον, παρουσιάζοντας μεγαλύτερη θετική επίδραση τόσο στην επίδοση όσο και την ευεξία των εργαζομένων.
Ερευνητικά δεδομένα επιβεβαιώνουν την παραπάνω θέση, υποστηρίζοντας ότι μεταξύ 124 εργαζομένων με 100.000 πληροφοριακά συστήματα αξιολόγησης, παρατηρήθηκε αύξηση της ακρίβειας εκτέλεσης του κάθε έργου κατά 12%, ενώ η συνολική επίδοση των εργαζομένων αυξήθηκε κατά 18%. Έτσι, προέκυψε ότι ο πλέον σωστός φωτισμός στον εργασιακό χώρο μπορεί να συνδεθεί με τον φωτισμό που αντιλαμβάνεται το κιρκάδιο σύστημα του των εργαζομένων (University of Twente, 2016).
Η τεχνολογία δεν είναι πολύ μακριά από το να μπορεί να υποστηρίξει τα παραπάνω ευρήματα. Η τεχνολογία των LED και τα εξελιγμένα συστήματα διαχείρισης φωτισμού δεν αποσκοπούν απλώς στην πρακτική εφαρμογή του φωτισμού στο σύστημα όρασης του ατόμου, καθώς φαίνεται ότι μπορούν να επηρεάσουν και την επίδοση των εργαζομένων μέσα από το κιρκάδιο σύστημα και το σύστημα αντίληψης. Πιο συγκεκριμένα, η επίδραση που έχει ο φωτισμός στο κιρκάδιο σύστημα μπορεί να προσδιοριστεί από την ποσότητα, τη φασματική κατανομή, τη χρονική στιγμή και τη διάρκεια της έκθεσης στο φως. Με άλλα λόγια, δεν σχετίζεται αποκλειστικά με τον κύκλο ύπνου-εγρήγορσης, αλλά και με διάφορες ορμονικές μεταβολές. Για παράδειγμα, σε περίπτωση που ξυπνήσουμε και εκτεθούμε αμέσως σε έντονο φως, τότε αυτό το φως προχωράει αυτόν τον κιρκάδιο ρυθμό, ενώ σε περίπτωση που θέλουμε να κοιμηθούμε, το ίδιο έντονο φως τον καθυστερεί, προκαλώντας εγρήγορση. Η ποσότητα, λοιπόν, φωτός που χρειάζεται για να μετατοπίσει φάσεις ή να προκαλέσει εγρήγορση είναι στις δυνατότητες της νέας τεχνολογίας φωτισμού.
Η σύγχρονη τεχνολογία φωτισμού συμβάλλει σημαντικά στην άμεση και γρήγορη προσαρμογή των εργαζομένων στις συνθήκες εργασίας τους, όταν, μάλιστα, το χρονικά διάστημα δεν ενδείκνυται για αυτό. Για παράδειγμα, μπορεί να χρειαστεί να δουλέψει κανείς όταν είναι η ώρα που κανονικά κοιμάται, όπως είναι μία βραδινή βάρδια. Ο φωτισμός πρέπει να είναι ο κατάλληλος.
Η επίδραση του φωτισμού απευθείας στο σύστημα αντίληψης μπορεί να προσδιοριστεί από το περιεχόμενο του «μηνύματος» που σχεδιάστηκε να στείλει. Το περιεχόμενο αυτών των μηνυμάτων μπορεί να είναι είτε η οπτική δυσφορία ή είτε η ευχαρίστηση. Εντούτοις όλα τα συστήματα φωτισμού επιδιώκουν να στείλουν κάποιο μήνυμα, το περιεχόμενο του οποίου ποικίλει ανάλογα με το πλαίσιο λειτουργίας και της οργανωσιακής κουλτούρας. Πιο αναλυτικά, ένα σύστημα φωτισμού που προκαλεί δυσφορία σε ένα γραφείο, μπορεί να προκαλεί ευχαρίστηση σε έναν χώρο εστίασης. Αναδύεται, λοιπόν, ότι το μήνυμα του φωτισμού επηρεάζει και τη διάθεση, και κατά επέκταση, και τη δραστηριότητα του επικείμενου πελάτη.
Σε κάθε περίπτωση, οι χώροι εργασίας, όσο αναφορά τον φωτισμό τους, είναι μία πρόκληση, για αυτό και η εγκατάσταση συστημάτων φωτισμού πρέπει να γίνεται κατά γράμμα, βάσει των αντίστοιχων κανονισμών που αναφέρονται 1) στα βέλτιστα-δυνατά-επίπεδα φωτισμού, 2) την ενεργειακή αποδοτικότητα και 3) τον περιορισμό θάμβωσης. Τα τελευταία χρόνια, αυτές οι τρεις (3) σημαντικές παράμετροι προσανατολίζουν τους μηχανικούς σε μία υπεραπλουστευμένη διαδικασία σχεδιασμού φωτισμού, αποσκοπώντας στη δημιουργία του πλέον κατάλληλου τύπου φωτιστικού γραφείου. Πρόκειται για έναν τύπο φωτιστικού οροφής, τοποθετημένου σε ένα τυπικό κάνναβο (π.χ. 3x3m), ο οποίος εξασφαλίζει τον πλέον ορθό φωτισμό, χωρίς θάμβωση, σκιές και αντανακλάσεις στις οθόνες των ηλεκτρονικών υπολογιστών. Αυτός ο τύπος φωτισμού που πολύ συχνά αναφέρεται και ως «φωτισμός γραφείων» είναι μία προσέγγιση που διασφαλίσει την οπτική άνεση, την ικανότητα ορθής εκτέλεσης του εκάστοτε έργου και την ασφάλεια. Ωστόσο, υπάρχει και ένα σημαντικό μειονέκτημα, το οποίο είναι ότι μέσα από αυτόν τον φωτισμό το διαμορφωμένο περιβάλλον είναι επίπεδο και οπτικά αδιάφορο και δεν έχει σχέση με τη σύγχρονη φιλοσοφία για δημιουργία δυναμικών και ευέλικτων χώρων, που προάγουν και υποστηρίζουν την ευεξία, την αυξημένη επίδοση και τον υγιεινό τρόπο ζωής των εργαζομένων. Εν ολίγοις, ο συγκεκριμένος τύπος φωτισμού είναι ανιαρός και αδιάφορος και δεν δύναται να υποστηρίξει τη δημιουργική επικοινωνία, η οποία αποτελεί τον πυρήνα σε μία σύγχρονη επιχείρηση.
Μέχρι σήμερα, τα επίπεδα επιφάνειας φωτισμού είναι 350 ή 500 lx, ωστόσο, φαίνεται ότι οι εργαζόμενοι προτιμούν πολύ πιο χαμηλό φωτισμό στον χώρο εργασίας τους. Οι εργαζόμενοι, στην περίπτωση που μπορούν να ρυθμίσουν τα επίπεδα φωτισμού, προτιμούν να μειώνουν τον φωτισμό. Το γεγονός αυτό έγκειται στον τρόπο διάχυσης του φωτισμού, μέσα από την τεχνολογία LED, στον χώρο εργασίας. Η τεχνολογία αυτή διαχέει το φως με άμεση κατανομή δίχως ανακλαστήρες. Επιπλέον, παρότι οι εργαζόμενοι εκτελούν το μεγαλύτερο μέρος των καθηκόντων τους μπροστά σε μία οθόνη υπολογιστή, η οποία βρίσκεται σε κατακόρυφη θέση, οι κανονισμοί προτείνουν φωτισμό οριζόντιας επιφάνειας, έτσι ώστε να υπάρχει ομοιόμορφος φωτισμός.
Έχοντας ως στόχο τη μείωση της οπτικής δυσφορίας, και την αύξηση της ευχαρίστησης, ο φωτισμός πρέπει να είναι ισορροπημένος και να δημιουργεί οπτικές ιεραρχήσεις. Συνεπώς, προκειμένου να επιτευχθεί αυτό, πρέπει το πιο σημαντικό στοιχείο εργασίας των εργαζομένων πρέπει να είναι και το πιο φωτεινό. Βέβαια, αυτό το φωτεινό στοιχείο πρέπει να ακολουθείται και από άλλα στοιχεία, συμπεριλαμβανομένων της οροφής, των τοίχων και των χωρισμάτων. Εντούτοις αυτές οι ιεραρχήσεις δεν είναι εφικτές, και ούτε περιλαμβάνονται κατά τη διαδικασία σχεδιασμού του φωτισμού. Για παράδειγμα, τα επίπεδα φωτεινότητας μίας σειράς μετάλλων που κρέμονται από την οροφή φωτιστικών χαμηλής θάμβωσης ακριβώς πάνω από το εκάστοτε γραφείο είναι δέκα (10) φορές εντονότερα συγκριτικά με τα επίπεδα φωτεινότητας των οθονών (3000 cd/m2 προς 300 cd/m2 ). Το γεγονός αυτό προκαλεί ανισορροπία στην οπτική ιεράρχηση, προκαλώντας οπτική δυσφορία.
Οπτική δυσφορία μπορεί να προκληθεί και από σημαντικές διαφορές στις θερμοκρασίες χρώματος των πηγών φωτός στον εργασιακό χώρο. Για αυτόν το λόγο, μεγάλες εταιρείες ηλεκτρονικών προτιμούν την κατασκευή οθονών ηλεκτρονικού υπολογιστή, οι οποίες μπορούν να προσαρμόσουν τη θερμοκρασία χρώματός τους μέσα στη μέρα, αλλά και κατά τη διάρκεια της νύχτας. Αυτές οι οθόνες είναι σχεδιασμένες με τέτοιο τρόπο, ώστε να μπορούν να υποστηρίξουν τους φυσικούς κιρκάδιους ρυθμούς, διασφαλίζοντας, παράλληλα, έναν δυναμικό φωτισμό.
Κλείνοντας, στο πλαίσιο αυτό είναι σημαντικό να γίνει και μία αναφορά στην ανάγκη εξοικονόμησης ενέργειας, η οποία στις μέρες είναι πιο έντονη από ποτέ. Για παράδειγμα, στην Αγγλία και συγκεκριμένα στο Λονδίνο, τίθενται πολύ αυστηροί στόχοι ενεργειακής απόδοσης σε εργασιακούς χώρους που χρησιμοποιούνται ως γραφεία, οι οποίοι πρέπει να επιτυγχάνονται, προκειμένου να μπορούν να λαμβάνουν και την αντίστοιχη αδειοδότηση. Ο φωτισμός σε αυτούς τους επαγγελματικούς χώρους πρέπει να έχει στόχο ενεργειακής απόδοσης της τάξης των 1,7 W / 100 lx/m2 .